Στις αστικές επαναστάσεις κύριο καθήκον των εργαζομένων μαζών ήταν να κάνουν αρνητικό ή καταλυτικό έργο για την εξάλειψη της φεουδαρχίας, της μοναρχίας, του μεσαιωνισμού. Το θετικό ή δημιουργικό έργο για την οργάνωση της νέας κοινωνίας το εκτελούσε η εύπορη, η αστική μειοψηφία του πληθυσμού. Και το καθήκον αυτό το εκπλήρωνε σχετικά εύκολα, παρά την αντίσταση των εργατών και των φτωχών αγροτών, όχι μονάχα γιατί η αντίσταση των μαζών, που ήταν θύματα της εκμετάλλευσης του κεφαλαίου, ήταν τότε εξαιρετικά αδύνατη λόγω της διασποράς και της καθυστέρησής τους, αλλά και γιατί η βασική οργανωτική δύναμη της αναρχικά συγκροτημένης καπιταλιστικής κοινωνίας είναι η εθνική και η παγκόσμια αγορά, που επεκτείνεται αυθόρμητα σε πλάτος και σε βάθος.

---

Tags: